Burdinazko siluetak

Zaragozan jaiotako Pablo Gargallo Parisen formatu zen artista bezala, batez ere kubisten inguruan.

Julio Gonzalezen eraginez burdinazko eskultura garatu zuen hiru dimentsioetako tresnak metalezko plaka lauaz eginez eta baita papera eta kartoia erabiliz. Hauetako eskultura batzuek minimalistak dirudite: askotan aurpegi bateko erdia, besterik ez du egiten edo atal batzuk falta dira edo zuloz beteta daude.

Eskultura tradizionalagoak egin zituen ere, brontzez, marmolez edo beste materialez. Greta Garborengan inspiraturiko obra desberdinak egin zituen.

Bere lan ezagunena Profeta da. 1933.ean egina, zuluaren eskulturako kontzeptu kubista bere gorenera eraman zuen. Honetaz gain, eskultura honek energi espresionistaz beteta badago ere, sinbologia biblikoa ondo irudikatzen duelako. Irudia sinplea da baina egitura oso konplexua da. Hutsunea irudikatu nahi du eskulturako ideia nagusien aurka joaten, bolumena ematean datzala. Eskultura hau osatzen duten laminak ez dira bloke bakar bat, haien artean kurbatu eta nahasten den multzo bat baizik. Argia azaletik irristatzen da, barruan sartzen da eta klaroskuroko guneak sortzen ditu.

Oihukatzen dagoen gizon boteretsua da, esku bat altxatua duela, hizlari bezala, bestearekin makila heltzen duen bitartean. Itxurarekiko kezka oso nabaria da. Argi dago autoreak ez zuela irudi abstraktu bat egin nahi. Sakontasuna ez da aurretik ikusita bakarrik eta zati eta hutsuneen bidez lortzen da. Lerroek eta azalek bururantz bideratzen gaituzte, eta baita ahorantz ere, bolumena negatiboan sortuz. Espresio handiena kanpoaldea eta barrualdea lotzean lortzen da. Kubismoa gogoratzen badu ere, espresionismoko planteamendu espiritualak, gogortasuna, agresibitatea eta izaera erakusten ditu.

PERFEKZIO KLASIKOA?

Arte klasikoa betidanik kontsideratua izan da perfekzioaren eredua bezala eta hau horrela da kontutan harturik perfekzioko itxura lortzen du diseinatuta dagoen ikuspuntutik ikusia izateko.

Grekoek gauzak gizakiaren neurrian egiten zuten (gizonaren neurrian, hobeto esanda, emakumezkoak bigarren mailako izakiak zirelako gizarte hartan!). Hau oso garbi geratzen da eskulturan baina zer gertatzen da arkitekturarekin?

Greziar arkitektura ordenetako kontzeptua sortu zuen eta horrela kronologikoki hiru orden aurkitzen ditugu: doriarra, joniarra eta korintiarra. Orden hauetako neurriak eta proportzioak desberdinak dira eta bereizteko elementu nagusiak zutabeak eta taulamenduak dira.

Eraikuntzen artean tenplua esanguratsuena da baina honek ez du esan nahi beste eraikuntzarik ez dagoenik. Horrela antzokiak, stoak, etxeak, altxorrak, palestrak, etab aurkitzen ditugu.

Behar bada ezagunena den eraikuntza Atenaseko akropolian eraikitako Partenoia da. Tenplu hau arte klasikoaren eredutzat hartzen da eta bere proportzioak perfekzioaren sinboloa bilakatu dira baina hori bakarrik da begi bistaz ikusten duguna. Grekoek ospakizun erlijiosoak tenpluetatik kanpo egiten zuten eta horregatik interesatzen zitzaien eraikuntzaren itxura perfektua izatea ikusten zen puntutik baina honek eskatzen zuen hainbat akats txiki sartzea, distantziatik itxura perfektua emateko. Era honetan, fatxadetako zutabeen arteko distantzia ez da beti berdina eta izkinetako zutabeen lodiera desberdina da ere. Bestaldetik, zutabeen fustea zabaltzen da erdialdean (entasi) bestela urrutitik meheegia agertuko litzateke. Taulamenduan ere honelako konponketak erabiltzen dituzte, eta horrela erdialdean kurbatu egiten da urrutitik zuzen zuzena ikusia ahal izateko. Beraz, perfekzio honek ikerketa optiko sakonak eskatzen zuen baina lortutako efektua harrigarria da benetan.